Ajanda Notları

Yeni Duçe veya DOGE: Elon Musk ve Avrupa’da yükselen faşizm

Duçe diye bir kelime duydunuz mu? Duçe, modern faşizmin kurucusu ve isim babası kabul edilen İtalyan lider Benito Mussolini’nin lakabı. Duçe aynı zamanda Venedik hükümdarlarının unvanıydı. Bir cumhuriyeti yöneten krala duçe denirdi. İngilizcesi “doge” şeklinde yazılıyor ve Türkçe seslendirişle doc olarak okunuyor bu kelime. Evet, kripto para birimi Dogecoin’de olduğu gibi.

Şimdi yeni bir doge giriyor gündeme ve literatüre; Donald Trump ve Elon Musk’ın doge’u. Kısa adı DOGE olan bir bakanlık kurulacak Amerika’da önümüzdeki dönem. Department of Government Efficiency, yani Hükümet Verimliligi Bakanlığı, kısaca DOGE. Ve bu bakanlığın başındaki bakan kim olacak? Evet, Elon Musk beyefendi.

Bir kapıcı - bir domates

Trump ve Musk’ın Amerika’da önümüzdeki dört yıl için seçilmesi, küresel çapta faşizan siyasetin yükselişi akımının bir örneği ve yansıması aslında. 20. yüzyılda kapitalizm bir ekonomik kriz - bir savaş şeklinde yürüdü ve ayakta kaldı. 1980’leri ve Devekuşu Kabare mizahını bilenler, Metin Akpınar’ın bir kapıcı - bir domates repliğini hatırlayacaklardır. 1907’de borsaların çöküşüyle başlayan, Amerika ve Avrupa’yı 1910’larda yüzde 7’lere varan küresel daralmaya götüren krizi Birinci Dünya Savaşı izlemişti. Küresel ekonominin yaklaşık yüzde 17 daraldığı 1929 büyük buhranını İkinci Dünya Savaşı takip etti. Sonucunda dünyanın yeni ekonomik ve politik düzeninin belirlendiği büyük savaşın ardından da ekonomik krizler ve küresel savaşlar hep birbirini izledi ve besledi. 20 yıla yakın süren Vietnam savaşı dünyanın doğusunda milyonlarca insanın hayatını karartırken, batıda ise kapitalist üretim kanallarını besliyordu. 79’da patlayan enerji krizinin devamında çıkan İran-Irak savaşı sayesinde hem yeni petrol anlaşmaları yapıldı, hem de küresel savunma sanayisi sekiz yıl boyunca iki aktif müşterinin siparişlerini üretebildi.

Şimdi de Coronavirus salgınının yarattığı küresel krizi yaşıyoruz. Amerika’da ve majör Avrupa ülkelerinde görevde bulunan sosyal demokrat ve liberal hükümetlerin politikalarıyla kriz aşılabilmiş değil. İngiltere Başbakanı Sir Starmer’ı ve İspanya’nın solcu Başbakanı Sanchez’i bir kenara bırakacak olursak Avrupa’nın üretim gücü yüksek ülkelerinde sağ partiler yükseliyor. Fransa’da Macron, geleceği belirsiz bir hükümeti zar zor kurabildi; İtalya’da neo-faşist Meloni popülaritesini artırıyor; Hollanda’da bağımsız Başbakan Schoof, aşırı sağcı Wilders’in gölgesinde iş yapmaya çalışıyor; Avusturya’da sağcı ÖVP’nin başbakanı Nehammer üç yıldır belirli bir istikrarı yakaladı; sosyal demokrasinin kalesi İsveç’te bile şu an merkez sağ iktidarda. Ve nihayet Almanya’da sosyal demokrat Olaf Scholz hükümeti düştü, Şubat ayında seçime gidilecek. En büyük favori de sağcı Hristiyan Birlik Partisi.

Ancak Almanya’da bir de sürpriz at var. Kısaca AfD olarak anılan marjinal bir parti, tam adı Almanya için Alternatif Partisi. Aşırı muhafazakar bu parti, pek çoklarınca neo-Nazi bir siyaset uygulama niyetinde.

Trump’ın Brütüs’ü

Amerika’nın yeni duçesi Elon Musk ile girdik ve Avrupa’daki siyasi tabloyu özetledik, peki ne alaka? Şu alaka: Elon Musk geçtiğimiz hafta dedi ki, “Almanya'yı sadece AfD kurtarabilir.” Yani az önce dediğimiz sürpriz at, neo-Nazi ideolojiye sahip aşırı sağcı AfD, Almanya için Alternatif Partisi.

AfD'nin 23 Şubat'ta yapılacak seçimlerde başbakan adayı olan Alice Weidel de Musk'a “Tamamen haklısınız Elon Musk” sözleriyle yanıt verdi.

Musk, daha önce de İngiltere'deki aşırı sağcılara destek veren tweet’ler atmıştı; Ağustos ayında İngiltere'de cami ve mülteci otellerine yönelik saldırıların ardından “İngiltere’de iç savaşın kaçınılmaz” demişti ve Başbakan Sir Keir Starmer için “çifte standart Keir” ifadesini kullanmıştı.

Musk, Venezuela Devlet Başkanı Maduro’yu da bir eşekle Guantanamo cezaevine götüreceğini iddia etmişti.

Şimdi bu faşist milyarder, Amerika Birleşik Devletleri’ne duçe olacak ve yıllar içinde Trump’ın Brütüs’ü rolüne çok iyi hazırlanmış görünüyor.

Sosyal medyada bölünme

Bu arada X platformu da sağ eğilimli kullanıcılar arasında giderek daha popülerleşiyor. Sağcıların X kullanımı artarken liberaller ve sosyal demokratlar da X’i terk ederek BlueSky adlı, X benzeri platforma geçiyorlar kitlesel olarak. Örneğin İngiltere’de sol eğilimli The Guardian, 13 Kasım 2024 günü itibariyle X’e hiçbir haberlerini koymayacaklarını duyurdu ve paylaşımlarını durdurdu. Küresel sosyopolitik çatırdamanın, “DOGE” Elon Musk’ın sahibi olduğu bir sosyal medya platformunu bölmesi önemli bir gösterge.

Şimdi bu iki kişi, Trump ve Musk, Amerika’nın nükleer roketlerinin ateşlenmesi için gerekli şifreleri biliyor olacaklar. Ürkütücü bir fikir değil mi sizce de?